| شماره شناسایی
|
:
|
18883588
|
| شماره مدرک
|
:
|
۳۱۴۰۳۷۳
|
| نام عام مواد
|
:
|
[کتاب]
|
| شناسه افزوده
|
:
|
یونسی الموتی، محمد
|
|
|
:
|
یوسفی، روح اله
|
| عنوان اصلي
|
:
|
زراعت مکانیزه علوفه(تریتیکاله) در تناوب با برنج
|
| نام نخستين پديدآور
|
:
|
محمد یونسی الموتی، روح اله یوسفی
|
| صفحه شمار
|
:
|
۱۹۰ص.
|
| وضعیت انتشار
|
:
|
کرج: انتشارات موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، ۱۴۰۳
|
| فروست
|
:
|
شماره ثبت ۳۱۴۰۳۷۳ مورخ ۲۱-۱۲-۱۴۰۳
|
|
|
:
|
سامانه مدیریت انتشارات علمی
|
| خلاصه یا چکیده
|
:
|
مناطق شمالی کشور با دارا بودن آب و هوایی معتدل، زمین‌های مستعد کشاورزی، خاک‌های غنی برای کشت محصولات زراعی و باغی از ویژگی‌های منحصر به فردی در بخش کشاورزی برخوردار می‌باشند. این استان‌ها شامل گیلان، مازندران و گلستان با توجه به شرایط مساعد اقلیمی، تولیدکننده اصلی برنج در کشور با مساحت حدود 496 هزار هکتار می‌باشند که از این مقدار می‌توان به حدود 238000 هکتار اراضی شالیزاری در استان گیلان اشاره کرد که به عنوان یک ظرفیت بالقوه در کشت دوّم به شمار می‌آید. با وجود این، علیرغم پتانسیل بالای این اراضی جهت کشت محصولات دوّم، متاسفانه در بیشتر این اراضی فقط پنج ماه از سال برنج کشت می‌شود و بعد از آن بدون استفاده رها می‌شوند. در اراضی شالیزاری شمال کشور به دلیل محدودیت‌های تولید برنج نظیر کوچک بودن اراضی، کمبود آب و سنتی بودن عملیات کشت برنج، ارائه راهکارهای مختلف برای کاهش هزینه تولید، بالا بردن بهره‌وری اراضی شالیزاری و افزایش درآمد شالیکاران ضروری است. یکی از راهکارهای اساسی برای افزایش تولید و درآمد کشاورزان و پایداری تولید برنج، توسعه کشت دوّم در این اراضی می‌باشد. محصولات مختلفی را می‌توان به عنوان کشت دوّم در اراضی شالیزاری مورد استفاده قرار داد که از جمله آنها می‌توان به تریتیکاله، سورگوم علوفه‌ای، جو قصیل، شبدر برسیم، شبدر لاکی، کلزا، لوبیا (پاچ باقلا)، باقلا، سیر، سبزیجات برگی، سبزیجات ریشه‌ای، نخود فرنگی، ترب، هویج و غیره اشاره نمود. اما با وجود اهمیت حیاتی کشت دوّم در اراضی شالیزاری و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، هنوز سطح قابل توجهی از اراضی شالیزاری به دلایل متعدد از جمله عدم معرفی محصولات مناسب کشت دوّم و نیز عدم ارائه راهکارهای فنی جهت افزایش عملکرد محصولات، به صورت نکاشت باقی مانده است. لذا مکان‌یابی و بررسی دقیق مناطق مستعد کشت گیاهان علوفه‌ای یک ساله به‌همراه معرفی ارقام مناسب که کمترین تداخل را با تقویم زراعی برنج داشته باشد و به‌کارگیری ماشین‌های کشاورزی مناسب، می‌تواند عامل عمده‌ای در توسعه کشت این محصولات در اراضی شالیزاری محسوب گردد. ضمن آن‌که بازاریابی و سودآوری اقتصادی این محصولات نیز دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای درتداوم و گسترش سطح زیر کشت محصولات می‌باشد.
از این رو به منظور بهره‌گیری از منابع و توانمندی‌های طبیعی و اقتصادی و خروج از کشت تک محصولی برنج، رعایت تناوب زراعی، پایداری تولید زراعت برنج، ایجاد اشتغال و افزایش درآمد کشاورزان، کشت محصولات زراعی پس از برداشت برنج، می‌تواند گامی موثر در جهت افزایش بهره‌وری از این اراضی و دستیابی به الگوی کشت مناسب در اراضی شالیزاری محسوب شود (یوسفی (الف)، 1402).
یکی از الزامات اصلی در جهت توسعه کمی و کیفی کشت گیاهان علوفه‌ای یک ساله به عنوان کشت دوّم در اراضی شالیزاری، توسعه مکانیزاسیون کشاورزی می‌باشد. در واقع با استفاده از مکانیزاسیون می‌توان از کشاورزی سنتی پا به عرصۀ کشاورزی صنعتی و تجاری گذاشت و به تولید انبوه و پایدار دست یافت (یوسفی (الف)، 1402).
مکانیزاسیون کشاورزی به عنوان یک رویکرد اساسی در تولید محصولات کشاورزی مطرح است و اهدافی نظیر انجام به موقع عملیات کشاورزی، کاهش هزینه‌های تولید، کاهش سختی‌کار، مدیریت مصرف نهاده‌های کشاورزی، ایجاد جذابیت در فعالیت‌های کشاورزی، ارتقاء کمی و کیفی تولید و اصولاً موجبات اقتصادی نمودن تولید انبوه محصولات کشاورزی را فراهم می‌سازد (یونسی الموتی و همکاران، 1396). مجموعۀ این عوامل همراه با مشقت زیاد زراعت در اراضی شالیزاری نشان می‌دهد که مکانیزاسیون در توسعۀ کشت دوّم از اهمیت خاصی برخوردار است (یوسفی (الف)، 1402).
به عبارت دیگر مکانیزاسیون یکی از راه‌های گذر از کشاورزی سنتی و خود معیشتی به کشاورزی پایدار است و مسلماً با گذر زمان و محدودیت در منابع، نهاده‌ها و عوامل تولید و افزایش روز افزون جمعیت، نقش و جایگاه مکانیزاسیون از نمود بیشتری برخوردار می‌گردد و می‌بایست با دیدی وسیع و فراتر از یک نهاده به مکانیزاسیون نگریست چرا که به کمک آن می‌توان ضمن مدیریت نهاده‌های بذر، کود و سم و حتی مدیریت آب و خاک اقدام به تولید پایدار و اقتصادی نمود.
از نظر اجرای عملیات ماشینی، فرآیند تولید تریتیکاله به چهار مرحلۀ خاک‌ورزی، کاشت، داشت و برداشت تقسیم می‌شود. بر اساس این تقسیم‌بندی، مرحلۀ خاک‌ورزی شامل تهیه بستر بذر (خاک‌ورزی اولیه و ثانویه)، مرحلۀ کاشت شامل کاشت بذر و مرحلۀ داشت به عملیات‌ها و مراقبت‌هایی گفته می‌شود که از مرحلۀ کاشت بذر تا قبل از برداشت انجام می‌شود و مرحلۀ برداشت نیز شامل درو و جمع‌آوری محصول به صورت خشک یا به صورت تر از مزرعه است. اکثر فعالیت‌های لازم در مراحل چهارگانه تولید تریتیکاله به عنوان کشت دوّم در اراضی شالیزاری از جمله تهیه بستر بذر، کاشت بذر، سم‌پاشی و برداشت به صورت مکانیزه و با استفاده از ماشین‌های کشاورزی قابل اجرا است (یوسفی (الف)، 1402).
استفاده از ماشین در این مراحل به اطلاعات علمی و فنی نیاز دارد که باید در اختیار کاربران قرار گیرد. در این مجموعه سعی شده ضمن معرفی ماشین‌های کشاورزی مورد استفاده در اراضی شالیزاری به منظور کشت تریتیکاله، اطلاعات کاربردی در خصوص شناخت، کاربری، تنظیمات و روش‌های کالیبراسیون آنها در اجرای عملیات تولید تریتیکاله در اراضی شالیزاری به عنوان کشت دوّم برای کشاورزان، کارشناسان و مروجان مسئول پهنه ارائه گردد.
|