|
" احيا و ارزيابي منابع ژنتيکي ارزن‌هاي محلي ايران به منظور بهره‌برداري در شرايط تنش‌هاي خشکي و شوري "
عباسي، محمدرضا
| شماره شناسایی
|
:
|
18883591
|
| شماره مدرک
|
:
|
۶۶۹۸۱
|
| نام عام مواد
|
:
|
[گزارش نهایی -ویژه]
|
| شناسه افزوده
|
:
|
عباسي، محمدرضا
|
|
|
:
|
مرادقلي، ابوالقاسم
|
|
|
:
|
عباسي، محمدرضا
|
|
|
:
|
مردي، محسن
|
|
|
:
|
نخعي، آزيتا
|
| عنوان اصلي
|
:
|
احيا و ارزيابي منابع ژنتيکي ارزن‌هاي محلي ايران به منظور بهره‌برداري در شرايط تنش‌هاي خشکي و شوري
|
| نام نخستين پديدآور
|
:
|
عباسي، محمدرضا
|
| عنوان اصلي به زبان ديگر
|
:
|
Regeneration, characterization and evaluation of Iranian millets landraces under salt and drought stresses conditions
|
| وضعیت انتشار
|
:
|
کرج: موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر، ۱۴۰۳
|
| فروست
|
:
|
شماره ثبت ۶۶۹۸۱ مورخ ۱۴۰۳/۱۲/۲۱۶۶۹۸۱
|
|
|
:
|
شماره طرح : 01-43-03-014-99009
|
|
|
:
|
سامانه سمپات
|
| توصیفگر
|
:
|
ارزن معمولی
|
|
|
:
|
ارزن دم روباهی
|
|
|
:
|
ارزیابی
|
|
|
:
|
تنوع
|
|
|
:
|
صفات زراعی-مورفوفنولوژیکی
|
| خلاصه یا چکیده
|
:
|
خلاصه
در این طرح 250 توده از ارزنهای بومی ایران از گونه‌های ارزن معمولی (Panicum miliaceum) و ارزن دم‌روباهی (Setaria italica) که در تحقیقات گذشته جمع آوری شده اند ولی اقدامی برای ارزیابی آنها صورت نگرفته بود، مورد احیا و ارزیابی‌های های عمومی و تخصصی (در شرایط شور و خشک) قرارگرفتند . این طرح شامل سه پروژه به قرار زیر بود:
1- پروژه "احیا و ارزیابی عمومی منابع ژنتیکی ارزنهای محلی بانک ژن گیاهی ملی ایران "
در سال اول (1399) تمام ژرم پلاسم ارزن (250 نمونه) در ایستگاه تحقیقات شهید رضوی (طرق) مشهد احیا گردید. در سال 1400، تعداد 81 نمونه‌ژنتیکی ارزن دم‌روباهی (Setaria italic ) و 169 توده ارزن معمولی (Panicum miliaceum) در قالب دو طرح لاتیس ساده با دو تکرار، جداگانه به تفکیک گونه در این ایستگاه کشت شدند. 32 صفت مختلف زراعی- مورفوفنولوژیک از جمله ارتفاع گیاه، تعداد روز تا گلدهی و رسیدگی، عملکرد علوفه و دانه، طول و شکل گل آذین ثبت و اندازه گیری گردید. تجزیه واریانس، مقایسه میانگین، تجزیه همبستگی، تجزیه رگرسیون و تجزیه به عامل‌ها بر روی داده‌ها انجام شد. تنوع مناسبی برای اکثر صفات در مواد مورد ارزیابی مشاهده شد. نمونه‌های مناسب برای ادامه کارهای به نژادی مشخص شدند. به عنوان مثال در ارزن معمولی نمونه‌های 245-15، 300-15، 146-15و 109-15 و در ارزن دم‌روباهی نمونه‌های 239-15، 125-15، 26-15 و 80-15برای ادامه کارها پیشنهاد می‌گردند.
2-پروژه "ارزیابی ارزنهای بومی ایران در تنش شوری"
در این پروژه 168 توده ارزن معمولی و 77 توده ارزن دم‌روباهی در دو آزمایش جداگانه در سال اول (1400) در قالب طرح آزمایشی اگمنت برای شرایط آب شور (با EC 8 دسی زیمنس بر متر) در بیرجند ارزیابی شدند. 30 نمونه برتر ارزن معمولی و 19 نمونه‌ژنتیکی ارزن دم‌روباهی برای آزمایش در سال دوم مزرعه انتخاب شدند. آزمایشات سال دوم در شهرستان بیرجند تحت شرایط نرمال و شوری (شوری آب 3 و 8 دسی زیمنس بر متر) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در گونه ارزن معمولی (Panicum miliaceum ) عملکرد دانه از 220 کیلوگرم در هکتار در نمونه‌ژنتیکی 288-15 تا بیش از سه تن در هکتار در نمونه‌های 235-15 و توده بومی بیرجند متفاوت بود. مقایسه میانگینها در صفات شاخص‌های روابط آبی برگ (RWC، S، WCS، WSD، و LTD) ، نمونه‌ها را شبیه آنچه برای صفت عملکرد دانه گروه بندی میشدند، گروه‌بندی کرد. بر این اساس نمونه‌های 49-15، اکراینی، 223-15، فردوس (91) و نمونه‌ژنتیکی بومی بیرجند که عملکرد دانه بالایی داشتند، مقادیر بالایی برای محتوای آب نسبی برگ (RWC) نیز نشان دادند. در گونه ارزن دم‌روباهی (ارزن علوفه‌ای Setaria italica) ) نمونه‌های 52-15، 183-15 و 80-15 بیشترین عملکرد علوفه خشک را نشان دادند. در شاخص‌های آبی برگ نمونه‌های 232-15، 239-15، 15-80، 15-61 و 26-15 بیشترین محتوای نسبی آب را نشان دادند. در نهایت این تحقیق نمونه‌های متحمل به تنش شوری را مشخص نمود که می‌‌توانند چه بصورت مستقیم یا به عنوان والدین در ایجاد ارقام متحمل به شوری در برنامه‌های به نژادی ارزنهای معمولی و دم‌روباهی مورد استفاده قرار گیرند.
3- پروژه "ارزیابی ارزنهای محلی ایران در تنش خشکی "
در این پروژه در قالب طرح آگمنت در سال اول (اسفند1399) تعداد 168 توده ارزن معمولی و 77 توده ارزن دم‌روباهی برای تنش خشکی در دو آزمایش جداگانه به تفکیک گونه در زهک ارزیابی شدند. در سال اول، پس از استقرار گیاه و با در نظر گرفتن100 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر آبیاری صورت گرفته تا شرایط تنش ایجاد شود. با استفاده از نتایج سال اول، 29 نمونه‌ژنتیکی ارزن معمولی و 19 نمونه‌ژنتیکی ارزن دم‌روباهی به عنوان نمونه‌های برتر برای سال دوم (اسفند 1400) انتخاب و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی کشت شدند. نتایج این تحقیق نشان داد تنوع مناسبی برای تحمل به خشکی در بین نمونه‌های ارزن بومی ایران وجود داشت. در گونه ارزن معمولی عملکرد علوفه خشک از 1000 کیلوگرم در هکتار در نمونه 7-15 تا 5182 کیلوگرم در هکتار در نمونه‌های 213-15متفاوت بود. مقایسه میانگینها در وزن هزار دانه نشان داد که نمونه‌ژنتیکی 241-15 با 32/5 گرم بیشترین وزن هزار دانه را دارد. در شاخص‌های روابط آبی، نمونه‌های 49-15، 15-288، 15-302 بیشترین مقدار را برای WCS (مقدارآب برگ در اشباع) نشان دادند. در گونه ارزن دم‌روباهی عملکرد علوفه خشک در نمونه‌ها از 750 کیلوگرم در هکتار تا 7270 کیلوگرم در هکتار متغییر بود. بر این اساس نمونه‌های 232-15، 241-15 و 1-300-15 بیشترین عملکرد علوفه خشک را نشان دادند. در شاخص‌های آبی برگ نمونه‌های 80-15 و 219-15 بیشترین مقادیر شاخص‌های WCS و S (آبداری برگ) را نشان دادند. در نهایت این تحقیق نمونه‌های متحمل به تنش خشکی را بر اساس نتایج مقایسه میانگینها و توزیع بای پلات حاصل از دو عامل اول در تجزیه به عامل‌ها مشخص نمود که می‌‌توانند چه بصورت مستقیم یا به عنوان والدین در ایجاد ارقام متحمل به خشکی در برنامه‌های به نژادی ارزنهای معمولی و دم‌روباهی مورد استفاده قرار گیرند.
|
|
|
:
|
Abstract
A total of 256 accessions of common millet (Panicum milliaceum) and foxtail millet (Setaria italic) were subjected to study for regeneration, agro-morphological characterization and salt and drought stress evaluation in 3 flowing projects:
1- Regeneration, agro-morphological characterization of Iranian millets landreaces in National Plant Gene Bank of Iran:
Totally, Iranian millet germplasms regenerated in experimental field of Mashhad research station in 2021. In 2022, 81 accessions of foxtail millet (Setaria italica) and 169 accessions of common millet (Panicum milliaceum) were planted in two distinct lattice designs with 2 replications in end of May. Thirty-two agro-morpho-phenological traits were evaluated during summer including plant height, days to flowering and ripening, forage and grain yield, shape and length of panicle. Data were used in the analysis of variance, comparison of means, and the analyses of correlation, regression, and factor as well. There was good genetic diversity for the most evaluated traits. The superior accessions were identified for breeding programs. For example, in common millet 15-245, 15-146, and 15-109 accessions, and in foxtail millet 15-239, 15-125, 15-26, and 15-80 accessions were proposed for using in the millet breeding programs.
2- Evaluation of Iranian millets landraces for salt stress tolerance
In this project, 168 accessions common millet and 77 accessions foxtail millet were evaluated in two separate experiments in the first year (1400) in the form of Augment's experimental plan for conditions salinity stress (with EC 8 decisiemens/m) and without stress in Birjand. 30 accessions of common millet and 19 samples of foxtail millet were selected for experiment in the second year. The second year experiments were conducted in Birjand under normal and saline conditions (water salinity 3 and 8 deciSiemens/m) in a randomized complete block design with three replications. In common millet species (Panicum miliaceum), the grain yield was different from 220 kg/ha in accessions 288-15 to more than 3 tons/ha in accessions 235-15 and Birjand native accessions. Combined analysis in the attributes of leaf water relation indicators grouped the accessions similar to those for the grain yield attribute. Based on this, the accessions 49-15, Ukrainian, 223-15, Ferdous (91) and native accessions of Birjand, which had high grain yield, also showed high values for relative leaf water content (RWC). In foxtail millet (Setaria italica) accessions 15-52, 15-183 and 15-80 showed the highest yield of dry fodder. In leaf water indices, accessions 15-232, 15-239, 15-80, 15-61 and 15-26 showed the highest relative water content. Finally, this research identified accessions tolerant to salinity stress, which can be used directly or as parents in creating salinity tolerant cultivars in breeding programs of common millet and foxtail.
3- Evaluation of Iranian millets landraces for drought stress tolerance
In this project, 180 common millet genotypes and 80 foxtail millet genotypes were evaluated for drought stress in the Zahak research station. In the first year, after establishing the plant and considering 100 mm of evaporation from the surface of the evaporation pan, irrigation is done to create stress conditions. Using the first year`s results, 29 superior millet accessions and 19 foxtail millet accessions were selected for the second year. Second year results showed a suitable variety for drought tolerance among the Iranian millet landraces. In common millet, the yield of dry fodder varied from 1000 kg/ha to 5182 kg/ha in accession 15-213. 15-241 accession showed the highest weight of 1000 seeds weight with 5.32 grams. 15-49, 15-288, and 15-302 accessions showed the highest value for WCS. In foxtail millet, the dry forage yield varied from 750 kg/ha to 7270 kg/ha. Accessions 15-232, 15-241, and 15-300-1 showed the highest dry forage yield. 15-80 and 15-219 showed the highest values of WCS and S indices. Finally, this research identified tolerant grmplasms for drought stress, which can directly be used to produce new variety or can be used as parents to bred new tolerant cultivars to drought stress.
|
| |