|
" ارزيابي ارزن‌هاي محلي ايران در تنش خشکي "
مرادقلي، ابوالقاسم
| شماره شناسایی
|
:
|
18884256
|
| شماره مدرک
|
:
|
۶۷۴۹۷
|
| نام عام مواد
|
:
|
[گزارش نهایی -ویژه]
|
| شناسه افزوده
|
:
|
مرادقلي، ابوالقاسم
|
|
|
:
|
خاوري خراساني، سعيد
|
|
|
:
|
عباسي، محمدرضا
|
|
|
:
|
مهدي پور، عبدالناصر
|
|
|
:
|
بخشي، بهنام
|
|
|
:
|
شهرکي، علي
|
|
|
:
|
عطائي، رضا
|
| عنوان اصلي
|
:
|
ارزيابي ارزن‌هاي محلي ايران در تنش خشکي
|
| نام نخستين پديدآور
|
:
|
مرادقلي، ابوالقاسم
|
| عنوان اصلي به زبان ديگر
|
:
|
Drought evaluation of Iranian small millets genetic resources
|
| وضعیت انتشار
|
:
|
کرج: موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر، ۱۴۰۴
|
| فروست
|
:
|
شماره ثبت ۶۷۴۹۷ مورخ ۱۴۰۴/۰۳/۱۹۶۷۴۹۷
|
|
|
:
|
شماره طرح : 12-66-03-002-99009-000012
|
|
|
:
|
سامانه سمپات
|
| توصیفگر
|
:
|
SPAD
|
|
|
:
|
WCS
|
|
|
:
|
ارزن معمولی
|
|
|
:
|
ارزن دم‌روباهی
|
|
|
:
|
علوفه تر و خشک
|
| خلاصه یا چکیده
|
:
|
در این پروژه تعداد 180 توده ارزن معمولی و 80 توده ارزن دم‌روباهی دریافتی از بانک ژن گیاهی ملی ایران تحت شرایط تنش خشکی در دو آزمایش جداگانه طی سال های 1399 و 1400 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک واقع در استان سیستان و بلوچستان ارزیابی شدند. در سال اول نمونه های ژنتیکی تحت شرایط تنش بر اساس انجام آبیاری پس از . 100 میلی متر تبخیر آب از سطح تشتک تبخیر کلاس A در قالب طرح آزمایشی اگمنت کشت شدند. با استفاده از نتایج سال اول، 29 نمونه ارزن معمولی و 19 نمونه ارزن دم‌روباهی به عنوان نمونه‌های برتر(متحمل به تنش خشکی و همچنین پر پتانسیل (از نظر تولید علوفه و دانه)) برای سال دوم انتخاب شدند. مواد ژنتیکی منتخب در سال دوم آزمایش (1401-1400) در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط تنش ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب ارزن های معمولی برای صفات (وزن تر، طول پانیکول، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و مقدار آب برگ در اشباع (WCS)) در بین توده های مورد مطالعه، در سطح احتمال آماری پنج درصد معنی دار بودند و برای ارزن های دم روباهی، فقط شاخص آب داری برگ (S) در بین توده های مورد مطالعه، در سطح احتمال آماری پنج درصد معنی دار بودند. در گونه ارزن معمولی (Panicum miliaceum) عملکرد علوفه خشک از 1000 کیلوگرم در هکتار تا 5182 کیلوگرم در هکتار در نمونه های TN-15-213 متفاوت بود. مقایسه میانگین ها برای وزن هزار دانه نشان داد که نمونه TN-15-241 با 32/5 گرم بیشترین وزن هزار دانه را داشتند. صفات شاخص روابط آبی برگ، نمونه‌ها به شیوه‌ای مشابه با گروه‌بندی صفت عملکرد دانه دسته‌بندی شد. بر این اساس نمونه های TN-15-49, TN-15-288 و TN-15-302 بیشترین مقدار را برای مقدار آب برگ در حالت اشباع (WCS) نشان دادند. در گونه ارزن دم‌روباهی (ارزن علوفه ای Setaria italic) عملکرد علوفه خشک در نمونه ها از 750 کیلوگرم در هکتار تا 7270 کیلوگرم در هکتار متغییر بود. بر این اساس نمونه های TN-15-232, TN-15-241 و TN-15-300 بیشترین عملکرد علوفه خشک را نشان دادند. در شاخص های آبی برگ نمونه های TN-15-80 و TN-15219 بیشترین مقادیر شاخص های مقدار آب برگ در اشباع (WCS) و آب داری برگ (S) را نشان دادند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که توده‌های ارزن معمولی و دم‌روباهی دارای تنوع ژنتیکی قابل توجهی از نظر تحمل به تنش خشکی، عملکرد علوفه و برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی هستند. تمامی نمونه‌های ارزن معمولی و دم‌روباهی مراحل رشد خود را تکمیل کردند و تفاوت‌های معنی‌داری از نظر صفاتی مانند تعداد روز تا گلدهی، ارتفاع گیاه، تعداد برگ، طول خوشه و عملکرد علوفه مشاهده شد. همبستگی مثبت میان عملکرد علوفه خشک با ارتفاع گیاه و تعداد برگ نشان‌دهنده اهمیت این صفات در گزینش ژنوتیپ‌های برتر بود. نتایج ارزیابی‌های تکمیلی نشان داد که برخی از نمونه‌ها در شرایط تنش خشکی عملکرد بهتری داشته و شاخص‌های فیزیولوژیکی مناسبی مانند میزان کلروفیل (SPAD) و محتوای آب نسبی برگ (RWC) را حفظ کرده‌اند. همچنین، تجزیه واریانس مرکب نشان داد که تأثیر محیط بر برخی از صفات زراعی معنی‌دار بوده و برخی ژنوتیپ‌ها واکنش مطلوبی به تنش خشکی نشان دادند.در مجموع، این مطالعه نشان داد که برخی از ژنوتیپ‌های ارزن، به‌ویژه نمونه‌هایی با عملکرد بالای علوفه و تحمل بیشتر به خشکی، می‌توانند در برنامه‌های اصلاحی برای بهبود بهره‌وری در شرایط کم‌آبی استفاده شوند. یافته‌ها همچنین بر اهمیت حفظ و بهره‌برداری از منابع ژنتیکی بومی تأکید دارند و می‌توانند به‌عنوان مبنایی برای تحقیقات آینده در زمینه توسعه ارقام مقاوم به تنش خشکی به کار روند.
|
|
|
:
|
In this study, a total of 180 accessions of proso millet (Panicum miliaceum) and 80 accessions of foxtail millet (Setaria italica), obtained from the National Plant Gene Bank of Iran, were evaluated under drought stress conditions in two independent experiments conducted during the 2020 and 2021 growing seasons at the Zahak Agricultural Research Station, located in Sistan and Baluchestan Province, Iran. In the first year, the genetic materials were cultivated under drought stress, with irrigation applied after 100 mm of cumulative evaporation from a Class A evaporation pan, using an augmented experimental design. Based on the initial results, 29 proso millet and 19 foxtail millet accessions were selected as superior genotypes — characterized by drought tolerance and high forage and grain yield potential — for further evaluation in the second year (2021–2022). The selected accessions were assessed under similar drought stress conditions using a randomized complete block design (RCBD) with three replications. The combined analysis of variance for proso millet indicated significant differences (p < 0.05) among accessions for traits including fresh forage weight, panicle length, plant height, thousand-grain weight, and leaf water content at saturation (WCS). In foxtail millet, only the leaf succulence index (S) showed significant variation (p < 0.05) among the accessions. In Panicum miliaceum, dry forage yield ranged from 1000 kg ha⁻¹ to 5182 kg ha⁻¹, with accession TN-15-213 exhibiting the highest yield. Mean comparison for thousand-grain weight revealed that TN-15-241 had the highest value (32.5 g). Grouping based on leaf water relationship indices was consistent with grain yield-based classification, with accessions TN-15-49, TN-15-288, and TN-15-302 recording the highest WCS values. In Setaria italica, dry forage yield ranged from 750 kg ha⁻¹ to 7270 kg ha⁻¹, with TN-15-232, TN-15-241, and TN-15-300 producing the highest yields. Among the physiological indices, accessions TN-15-80 and TN-15-219 exhibited the highest WCS and leaf succulence (S) values. Overall, the results demonstrated substantial genetic diversity among proso and foxtail millet accessions for drought tolerance, forage yield, and key physiological traits. All accessions successfully completed their growth cycle under drought stress, with significant differences observed in traits such as days to flowering, plant height, number of leaves, panicle length, and forage yield. Positive correlations between dry forage yield, plant height, and leaf number indicated the importance of these traits in selecting superior genotypes. Complementary evaluations also revealed that certain accessions maintained superior performance under drought stress, sustaining favorable physiological indices such as chlorophyll content (SPAD values) and relative leaf water content (RWC). Additionally, the combined variance analysis confirmed significant environmental effects on several agronomic traits, with specific genotypes exhibiting desirable adaptive responses to drought conditions. In conclusion, this study highlights the potential of certain millet genotypes, particularly those with high forage yields and enhanced drought tolerance, for inclusion in breeding programs aimed at improving crop productivity under water-limited environments. The findings further underscore the importance of conserving and utilizing indigenous genetic resources as a foundation for future research targeting the development of drought-resilient cultivars.
|
| |