|
" شناسایی و اولویت بندي راهبردهاي مدیریتی براي آبخيز شول آباد، استان لرستان "
| شماره شناسایی
|
:
|
18885291
|
| شماره مدرک
|
:
|
۶۵۶۷۹
|
| نام عام مواد
|
:
|
گزارش علمی ـ فنی
|
| شناسه افزوده
|
:
|
آرامی، سیدحسین
|
|
|
:
|
مصفایی، جمال
|
|
|
:
|
ویسکرمی، ایرج
|
|
|
:
|
پیامنی، کیانفر
|
|
|
:
|
فرهادی نژاد، طاهر
|
|
|
:
|
چمنپيرا، رضا
|
| عنوان اصلي
|
:
|
شناسایی و اولویت بندي راهبردهاي مدیریتی براي آبخيز شول آباد، استان لرستان
|
| عنوان اصلي به زبان ديگر
|
:
|
: Identification and prioritization of management strategies for Shulabad Watershed, Lorestan Province
|
| صفحه شمار
|
:
|
۱۳۶ ص:مصور(عکس رنگی)، جدول، نمودار، نقشه
|
| وضعیت انتشار
|
:
|
کرج: پژوهشکده حفاظت خاک و آبخيزداري، ، ۱۴۰۴
|
| فروست
|
:
|
شماره ثبت ۶۵۶۷۹ مورخ ۱۴۰۳/۴/۹
|
| خلاصه یا چکیده
|
:
|
برای مدیریت موثر بر آبخیزها میبایستتت راهبردهای متناستتب با شتترایط آنها را شتتناستتایی نمود. آبخیزها سامانههای اکولوژیکی- اجتماعی ه ستند که در آن ان سانها و سایر موجودات با یکدیگر و نیز با محیط فیزیکی پیرامون خود در تعامل هستتتند. نداشتتتن راهبردهای متناستتب با شتترایط آبخیز و بهرهبرداریهای خارج از توان اکولوژیک میتواند باعث بینظمی و ستتردرگمی فعالیتهای مدیریت آبخیز گشتتته و موجبات کاهش ستتالمت آبخیزها را فراهم کند. سالمت آبخیز واژهای است که برای توصیف شرایط و وضعیت اکولوژیک آبخیز مورداستفاده قرار میگیرد و آبخیز سالم آبخیزی ا ست که دارای خدمات اکو سی ستمی مطلوبی برای جوامع زی ستی مربوطه ا ست. برای تدوین راهبردهای آبخیز ضروری ا ست که شناخت، فهم و درک منا سبی از آبخیز، اجزا، فرآیندها و ویژگیهای آن و نیز محیط خارجی کستتتب گردد. هدف از این پژوهش، تعیین مهمترین راهبردهای مدیریت آبخیز شول آباد در ا ستان لر ستان با هدف ارتقای و ضعیت سالمت و تو سعه خدمات ا ست. بدینمنظور، ابتدا مهمترین منابع درآمدی و وضتتعیت اقتصتتادی آبخیزنشتتینان )خدمات فعلی آبخیز( مورد بررستتی قرار گرفته و مهمترین مشکالت زیست محیطی )عوامل کاهش سالمت آبخیز( ناشی از فعالیتهای اقتصادی موجود، شناسایی و تعیین شد. سپس از چارچوب SWOT برای شنا سایی راهبردها و از تکنیک QSPM برای اولویتبندی آنها ا ستفاده شد. برای تعیین امتیاز عوامل داخلی و خارجی از پر سشنامه طیف لیکرت پنجطبقهای تکمیلی تو سط دو گروه کارشناسان و جوامع محلی استفاده شد. برای تعیین اوزان نسبی عوامل نیز از تکنیک دلفی استفاده شد. سپس امتیازات وزنی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدها محاسبه شده و برآیند عوامل داخلی و خارجی برآورد شد و مهمترین نقاط قوت، ضعف، فر صت و تهدید برای آبخیز شول آباد شنا سایی و تعیین شدند. در مرحله بعد، با توجه به نقاط قوت، ضعف، فر صت و تهدیدهای آبخیز شول آباد، هر یک از عوامل درونی و بیرونی ب صورت زوجی در نظر گرفته شده و راهبردهایی برای تامین اهداف مدیریت تعریف شد. سپس، جذابیت نهایی هر راهبرد با استفاده از مدل QSPM محاسبه و اولویت راهبردهای مختلف تعیین شد. در مولفه نقاط قوت، وجود ارا ضی م ستعد تو سعه باغی و تبدیل ارا ضی دیم کم بازده به باغ با امتیاز 0/253 به عنوان ا ستراتژی برتر انتخاب شد. در مولفه نقاط ضعف، دامداری سنتی و عدم تعادل بین دام و ظرفیت مراتع درحوزه، تراکم بیش از حد دام درمراتع با امتیاز 0/25 به عنوان استتتتراتژی برتر انتخاب شتتتد. در مولفه فرصتتتت، تمایل افراد غیربومی به سرمایهگذاری با امتیاز 0/215 به عنوان ا ستراتژی برتر انتخاب شد. در مولفه تهدید، بخ شی نگری و عدم اجرای برنامه آمایش سرزمین با امتیاز 0/301به عنوان ا ستراتژی برتر انتخاب شد. نتایج ن شان داد که راهبرد، تو سعه فعالیتهای معیشتتت جایگزین به منظور کاهش فشتتار به منابع طبیعی با نمره جذابیت 12/28 بهعنوان راهبرد برتر برای حوزه آبخیز شتتتولآباد انتخاب گردید و راهبردهای حفاظت و احیا جنگلها و مراتع و حفاظتی آب و خاک و مدیریت مزرعه به ترتیب با نمرههای جذابیت 10/98 و 10/14 در رتبههای بعدی قرار گرفتند. اجرای راهبردهای حا صل از این پروژه ضمن افزایش خدمات پایدار آبخیزهای منتخب میتواند ارتقای و ضعیت سالمت این آبخیزها را نیز به ارمغان آورد. ضتتمنا استتتفاده از رویکرد این تحقیق و روش کار آن برای تدوین راهبردهای مدیریتی میتواند بعنوان دستورالعملی برای بخش اجرا )سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور( مورد استفاده قرار گیرد.كل مات كل يدي: راهبردهای مدیریتی، ستتتالمت آبخیز، چارچوب SWOT، مدل QSPM، حوزه آبخیزشولآباد
|
|
|
:
|
In order to effectively manage watersheds, strategies should be identified according to their conditions. Watersheds are ecological-social systems in which humans and other organisms interact with each other and with the physical environment around them. Lack of appropriate strategies for watershed conditions and exploitations beyond the ecological capacity can cause disorganization and confusion in watershed management activities and cause a decrease in the health of watersheds. Watershed health is a term used to describe the ecological condition of a watershed, and a healthy watershed is a watershed that has favorable ecosystem services for the relevant biological communities. In order to develop watershed strategies, it is necessary to gain a proper knowledge, understanding, and understanding of the watershed, its components, processes, and characteristics, as well as the external environment. The purpose of this research is to determine the most important management strategies of Shul Abad Watershed in Lorestan Province with the aim of improving the health status and development of services. For this purpose, first, the most important sources of income and the economic status of watershed residents (current services of the watershed) were examined and the most important environmental problems (factors that reduce watershed health) caused by existing economic activities were identified and determined. Then SWOT framework was used to identify strategies and QSPM technique was used to prioritize them. To determine the score of internal and external factors, a supplementary five-point Likert scale questionnaire was used by two groups of experts and local communities. Delphi technique was also used to determine the relative weights of the factors. Then the weighted points of strengths, weaknesses, opportunities and threats were calculated and the results of internal and external factors were estimated and the most important strengths, weaknesses, opportunities and threats were identified and determined for Shul Abad watershed. In the next step, according to the strengths, weaknesses, opportunities and threats of Shul Abad watershed, each of the internal and external factors were considered in pairs and strategies were defined to meet the management goals. Then, the final attractiveness of each strategy was calculated using the QSPM model and the priority of different strategies was determined. In the component of strengths, the presence of lands prone to garden development and the conversion of low yielding rainfed lands to gardens with a score /117 گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی ----------------------------------------------------of 0.253 were selected as the best strategy. In the component of weaknesses, traditional animal husbandry and the imbalance between livestock and the capacity of pastures in the region, excessive density of livestock in pastures with a score of 0.25 was chosen as the best strategy.In the opportunity component, non-natives' willingness to invest was chosen as the best strategy with a score of 0.215. In the threat component, partiality and non-implementation of the land preparation program was selected as the best strategy with a score of 0.301. The results showed that the strategy of developing alternative livelihood activities in order to reduce the pressure on natural resources with an attractiveness score of 12.28 was chosen as the best strategy for the Shulabad Watershed, and the strategies for forest protection and restoration and water and soil conservation and farm management They ranked next with attractiveness scores of 10.98and 10.14. Implementation of the strategies resulting from this project while increasing the sustainable services of the selected watersheds can also improve the health status of these watersheds. In addition, using the approach of this research and its working method to formulate management strategies can be used as a guideline for the implementation department (National Natural Resources and Watershed Management Organization). Keywords: management strategies, watershed health, SWOT framework, QSPM model, Shulabad Watershed
|
| |